Digitale geletterdheid
Digitale geletterdheid omvat meer dan alleen technische vaardigheden; het is een complex, multidimensionaal concept dat elementen zoals informatievaardigheden, mediawijsheid en communicatievaardigheden omvat. Deze brede opvatting benadrukt dat leerlingen niet alleen moeten leren hoe zij technologie gebruiken, maar ook hoe zij kunnen navigeren in een digitale informatiemaatschappij. Scholen moeten daarom verder kijken dan enkele losse lessen over digitale vaardigheden en moeten digitale geletterdheid beschouwen als een integraal onderdeel van alle leergebieden. Studies tonen aan dat het aanleren van digitale vaardigheden effectiever is wanneer deze vaardigheden worden gekoppeld aan betekenisvolle contexten en vakinhoudelijke kennis. Onderzoek toont aan dat wanneer digitale geletterdheid wordt geïntegreerd in verschillende vakken, leerlingen niet alleen hun technische vaardigheden verbeteren, maar ook hun leerprestaties en motivatie.
Het integreren van digitale geletterdheid gaat verder dan alleen de lessen in de klas; het moet ook worden weerspiegeld in de gehele schoolcultuur en het dagelijks handelen en de taal van de school. Scholen moeten een digitale leeromgeving creëren waarin technologie niet alleen aanwezig is, maar ook actief wordt gebruikt om het leren te bevorderen. Dit omvat het ontwikkelen van digitale materialen, platforms en middelen die leerlingen stimuleren om op verschillende manieren digitaal te leren en te communiceren.
De CED-Groep heeft aspecten van digitale geletterdheid opgenomen in de producten Nieuwsbegrip, Vreedzaam en Uk & Puk. Het aanbod in deze producten sluit aan bij de (concept)kerndoelen van de SLO.
Ons Aanbod
Nieuwsbegrip
- Myopie: veel op een beeldscherm kijken is niet goed voor onze ogen
In deze les leren leerlingen wat myopie is. Het aantal kinderen met deze vorm van bijziendheid neemt toe. Onderzoeken laten zien dat het gebruik van smartphone- en tabletschermen niet goed zijn voor jonge ogen, maar dat is niet de enige boosdoener. De afname van het aantal uur dat kinderen buitenspelen, is ook een probleem. Om dit aan te pakken is de 20-20-2 regel bedacht. Dat houdt in: Na elke 20 minuten dichtbij kijken, moet je tenminste 20 seconden in de verte kijken. Daarnaast moet je dagelijks minimaal 2 uur per dag naar buiten.
Doel: Bewustwording van gezond schermgebruik en de effecten op gezondheid
Kerndoel: 8
Download de les: Extra les: Doe mee met 20-20-2! - Nieuwsbegrip - Digitale balans: gezond schermgebruik
Helemaal stoppen met digitale schermen is moeilijk en bovendien niet nodig. Door bewust keuzes te maken over je schermgebruik, kun je gezonder met technologie omgaan. In deze les leren leerlingen hoe ze hun schermtijd kunnen indelen zodat ze zich goed en gezond voelen. Ze ontdekken de positieve en negatieve effecten van smartphonegebruik op hun fysieke en mentale gezondheid. Daarnaast leren ze hoe ze de juiste digitale balans kunnen vinden en welke factoren daarbij van belang zijn.
Doel: Bewustwording van gezond schermgebruik en effecten op gezondheid
Kerndoel: 8
Download de les: Extra Les - Digitale Balans - #Hierniet: grenzen stellen aan online ongewenst gedrag
In deze les draait alles om het stellen van grenzen bij online kwetsend gedrag. Bijna iedereen, ook kinderen, is tegenwoordig actief op sociale media. Hoewel dit vaak leuk en gezellig is, komen er helaas ook minder prettige situaties voor. Deze les helpt leerlingen om online grenzen te herkennen en te respecteren, en geeft handvatten om ongewenst gedrag aan te pakken.
Doel: Bewustwording en begrenzing van online gedrag
Kerndoel: 8
Download de les: Week van de Mediawijsheid - Hierniet - Sociaal gedrag online: Like en Cancel
In deze les leren leerlingen over het belang van sociaal gedrag online. Hoewel social media voor veel gezelligheid kan zorgen, zijn er helaas ook schaduwkanten zoals pesten en buitensluiten. Deze les richt zich op het bevorderen van positieve interacties en geeft leerlingen de vaardigheden om respectvol om te gaan met anderen in de digitale wereld
Doel: Stimuleren van positief en sociaal gedrag online
Kerndoel: 8
Dowload de les: Week van de Mediawijsheid - Like en Cancel - Online gedrag: 'hoe gedraag jij je online?'
In deze les gaan leerlingen aan de slag met de vraag hoe we online op een goede manier met elkaar kunnen omgaan. Communiceren via platforms zoals WhatsApp kan soms misverstanden of ergernissen met zich meebrengen. Deze les helpt leerlingen bewust te worden van hun online gedrag en biedt handvatten voor effectieve en respectvolle communicatie.
Doel: Bewustwording van online communicatie en het voorkomen van misverstanden
Kerndoel: 8
Download de les: Nieuwe Extra Les - Online Gedrag - Deepfake video's: niet alleen maar leuk
In deze les leren leerlingen wat deepfake video's zijn, waarom ze een mogelijk risico kunnen vormen, en hoe ze zulke video's kunnen herkennen. Door inzicht te krijgen in digitale manipulatie, ontwikkelen leerlingen vaardigheden om kritisch te kijken naar visuele informatie en het verschil te zien tussen echt en nep.
Doel: Inzicht in digitale manipulatie en het herkennen van deepfake video's
Kerndoel: 2
Download de les: Deepfake - Wat gaat dat ons brengen? - Auteursrecht
In deze les ontdekken leerlingen het belang van auteursrecht en leren ze over hun rechten als makers. Aan de hand van een vlogproject leren ze hoe auteursrecht werkt en waarom het beschermen van eigen creaties waardevol is. Deze kennis geeft leerlingen inzicht in het belang van eigendomsrechten in de digitale wereld.
Doel: Bewustwording van auteursrecht en de rechten van makers
Kerndoel: 6
Download de les: Week van de Mediawijsheid - Auteursrecht - Nieuwswijsheid: nepnieuws
In deze les ontdekken leerlingen hoe verschillende kranten en nieuwsprogramma's in Nederland nieuws brengen. Maar wie bepaalt eigenlijk wat nieuws is en wat niet? Ook leren ze wat nepnieuws is en hoe je het kunt herkennen. Deze les stimuleert kritische denkvaardigheden en helpt leerlingen een scherp oog te ontwikkelen voor betrouwbare informatie.
Doel: Kritisch omgaan met nieuws en het herkennen van nepnieuws
Kerndoel: 2
Download de les: Extra les - Nieuwswijsheid
Vreedzaam
Binnen het programma Vreedzaam is in groep 8 aandacht voor mediawijsheid, omgaan met sociale media en fake-news. In blok 3 komen deze onderdelen aan bod in les 1, 2, 4 en 5.
- Lesbrief ‘Hoe gaan we om met sociale media?’
Doel: Leerlingen gaan met elkaar nadenken over afspraken, die er toe moeten leiden, dat ze veilig met elkaar omgaan op sociale media.
Kerndoel: 8
- Lesbrief ‘Misleiding op internet’ (in de maak)
- Les 1, Blok 3 – groep 8
Zo communiceer je online
Doel: De leerlingen onderzoeken de verschillen tussen communiceren via sociale media en face-to-face communiceren.
Kerndoel: 8
- Les 2 Blok 3, - groep 8
Pesten en cyberpesten
Doel: De verschillen tussen pesten en cyberpesten worden besproken. De leerlingen bedenken wat ze kunnen doen als er online gepest wordt
Kerndoel: 8
- Les 4, Blok 3 – groep 8
Geloof jij alles wat je leest of hoort?
Doel: De leerlingen leren kritisch te kijken naar informatie.
Kerndoel: 2
- Les 5, Blok 3, - groep 8
Wij maken nepnieuws!
Doel: De leerlingen leren hoe nepnieuws werkt, door het zelf te maken.
Kerndoel: 2
Uk & Puk
Bij de nieuwe thema’s van Uk & Puk wordt digitale geletterdheid geïntegreerd in de thema’s. Bij ieder thema komt in tenminste één van de activiteiten digitale geletterdheid aan bod, waarbij wordt uitgegaan van de aanbodsdoelen jonge kind van SLO.