Taalvaardiger, wereldwijzer: Hallo Nederlands verrast Hervormd Lyceum West

Hallo nieuwe aanpak 
‘Wij noemen Sterk Nederlands hier Hallo Nederlands,’ zegt Elsbeth. ‘Ons programma voor wereldoriëntatie heet Hallo Wereld, vandaar. Veel van onze leerlingen hebben niet het niveau van algemene ontwikkeling dat wij en de wereld van hen verwachten. Ook het taalniveau bleef achter, dus daar zetten wij grondig op in.’ Concreet betekent het dat alle brugklassers twee uur per week extra taallessen krijgen, en tweedeklassers één uur. In die tijd werken zij met de themagerichte lessen van Sterk Nederlands, die in samenwerking met scholen zijn ontwikkeld.  
 

Samen ontwikkelen, samen leren 
Tijdens de ontwikkelfase was er een nauwe samenwerking tussen de docenten en de ontwikkelaars van de CED-Groep. ‘Ik had dat nog nooit gedaan, maar het was een ontzettend waardevolle wisselwerking. Theorie en praktijk kwamen echt samen.’ De lessen bestaan uit lezen, schrijven en woordenschat én zoomen diep in op een thema. Iedere les is eerst getest, uitgebreid besproken en vervolgens verbeterd. ‘Als we ergens tegenaan liepen, ging dat mee in de revisie.’ 

Evidence based 
Sterk Nederlands is een evidence based aanpak. ‘Ik ben me er nu veel meer van bewust hoe belangrijk het is om wetenschappelijk onderbouwd materiaal te gebruiken. De ontwikkelaars hebben zoveel ervaring. Ik heb een hele lijst met verwijzingen naar literatuur gekregen. Zo blijkt uit onderzoek dat actief lezen heel belangrijk is, dat het goed is om lezen en schrijven te integreren en dat een thematische aanpak beter werkt dan losse lessen. De thema's sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en gaan bijvoorbeeld over sociale media, robotica en muziek. Zo vergroten leerlingen hun leesvaardigheden én ze breiden tegelijk hun kennis van de wereld uit.’ 

De lat omhoog 
Brigitte van Hilst, de adviseur van de CED-Groep die de school begeleidt, leerde de school om hoog in te zetten. ‘Daag de kinderen maximaal uit, zei ze dan. Ik ben het daar helemaal mee eens. De lat moest omhoog. Ik zie dat de kinderen het ook prima vinden. Ze hoeven bij Hallo Nederlands geen toetsen te doen. Het is lekker oefenen, zonder op iets afgerekend te worden. Het semantiseren van woordenschat met grafische modellen vinden ze heel leuk. Ze duwen elkaar bijna onder tafel: ik weet ook nog iets, hoor je dan van alle kanten. Zo leuk om te zien.’ 

De didactiek van actief lezen 
Het zijn met name de taaldocenten die de extra lessen verzorgen. Daarnaast streeft Elsbeth ernaar dat iedere docent goed op de hoogte is van de didactiek van actief lezen. ‘Het liefst wil ik dat alle collega's actief lezen in hun lessen. We hebben er daarom vorig jaar een hele studiedag aan gewijd. Docenten klagen vaak dat leerlingen niet lezen wat er staat. En dat klopt ook, dat kunnen ze simpelweg niet. Dit is een manier om ze daar doorheen te helpen. Vorige week vertelde mijn biologie-collega dat zij elke week actief leest met de kinderen. Dat vind ik mooi.’   

Extra tutorlezen 
Het begeleiden van actief lezen vraagt van docenten dat zij modelen. Dit betekent dat zij hardop denkend voordoen wat goede lezers al automatisch doen: vragen stellen die opheldering over de tekst kunnen geven. ‘Voor leerlingen die met Diatekst onder het minimumniveau scoren hebben we extra tijd voor tutorlezen ingeregeld. Deze leerlingen oefenen in kleine groepjes met actief lezen, onder begeleiding van een vrijwilliger.’ 

De resultaten: jubelstemming 
Drie jaar geleden startte de pilot in de brugklassen en de tweede klassen. Na twee jaar blijkt uit de Diatoets-metingen dat het echt werkt. ‘Op de studiedag van afgelopen juni heb ik de resultaten gedeeld. We waren allemaal in jubelstemming, want het zag er gewoon heel goed uit. Ik was zo blij en trots. Het geeft mij nog meer motivatie en energie om hiermee door te gaan. Het applaus van de collega's is ook voor de leerlingen vind ik. Die hebben uiteindelijk het werk gedaan. Zij voelen zich ook meer verantwoordelijk.’  

Een blik op de toekomst 
Het project vroeg de nodige coördinatie van Elsbeth in het begin. ‘Maar dat was allemaal praktisch. Ik wil nu graag dat we de potentie van Sterk Nederlands nog verder gaan benutten. Ik ben Brigitte heel dankbaar. En ik ben ook heel blij met het vertrouwen van mijn rector. We gaan door. Want taalvaardiger worden betekent ook wereldwijzer worden. Dat is precies wat onze leerlingen nodig hebben.’