Voelbaar Vreedzaam: 'Het zit in de muren van de school'

Sinds 2015 werkt Het Palet al met Vreedzaam. Toen Eva zes jaar geleden begon als adjunct-directeur, stapte zij dus in een vreedzame school. ‘Ik merkte al snel dat Vreedzaam hier in de muren van de school zit. Enerzijds gaat het om de sterke vreedzame elementen, zoals de lessen, de leerlingenraad, de inzet van mediatoren en de aanvulling van Vreedzame Kriebels. Maar het allersterkste is juist de totaalaanpak. Wat zie je terug in de vrije momenten? Wat gebeurt er in de gang, op het schoolplein en in alle andere vrije situaties waar kinderen elkaar tegenkomen? Wat stralen we uit, los van wat expliciet in de lessen aan bod komt? Het is voelbaar in de school dat we op een vreedzame manier met elkaar willen omgaan. Op het niveau van de kinderen, maar ook in de samenwerking met het team en in de contacten met ouders en partners.’

‘We doen het wel even voor’
Mediatoren zijn leerlingen uit groep 7 en 8 die speciaal zijn opgeleid om bij het buitenspelen kinderen op weg te helpen, spelletjes te begeleiden en conflicten op te lossen tussen medeleerlingen. Komen ze er niet uit? Dan pas schakelen zij een leerkracht in. Leerlingen kunnen solliciteren om voor deze felbegeerde rol in aanmerking te komen. Het team van mediatoren buitelt over elkaar heen om te mogen vertellen wat zij allemaal doen. ‘We doen het wel even voor,’ stelt een mediator voor. Spontaan organiseren zij een rollenspel, waarin een mediator-duo een conflict oplost tussen twee leerlingen.

Stap voor stap
Het duo heeft het stappenplan paraat en helpt het conflict vaardig tot een oplossing waar beide leerlingen zich in kunnen vinden. ‘Ben je tevreden over de oplossing? Hoe voel je je nu?’ Zichtbaar tevreden ronden de mediatoren hun interventie af. Na afloop geeft de rest van de groep gerichte tips en tops. Het enthousiasme spat ervan af. ‘De school is kleinschalig en iedereen kent elkaar,’ vertelt Eva. ‘De mediatoren krijgen ook echt een band met de kinderen. Bij het afscheid van groep 8 zag ik een aantal mediatoren wat kinderen knuffelen. Ook de leerlingenraad is actief. Deze kinderen mogen meepraten over een aantal schoolse zaken, en halen in klassenvergaderingen democratisch op wat hun medeleerlingen ervan vinden.’

Continu borgen
Vreedzaam-coördinator Marlène is de spil in de aanpak. ‘Ik zorg voor de borging van de afspraken die we hebben gemaakt, maak nieuwe leerkrachten wegwijs, houd de planning in de gaten en ik train de mediatoren. Ook met de gymleerkracht en met de medewerkers van de tussenschoolse opvang maak ik afspraken. Het is belangrijk dat ook zij de regels van onze grondwet goed kennen en weten hoe wij de kinderen aanspreken. Dit is voor de mediatoren essentieel, want zij moeten bij deze mensen terechtkunnen.’ Om te zorgen dat ieder teamlid goed blijft aangehaakt, is er een werkgroep burgerschap. Ook staat er iedere week een vreedzame regel centraal. Vanwege nieuwe leerkrachten heeft het team dit jaar twee opfrismomenten, die worden begeleid door onderwijsadviseur Niels Terhalle van de CED-Groep.

Vreedzame Kriebels: seksuele vorming binnen burgerschapsonderwijs
Twee jaar geleden is Het Palet gestart met Vreedzame Kriebels. Seksuele vorming wordt hiermee geïntegreerd in het burgerschapsonderwijs van Vreedzaam. Eva: ‘Onze ervaringen zijn positief. De lessen zijn helemaal in lijn met Vreedzaam en dat geeft houvast. We vinden het ook geen onderwerp voor een aparte week, maar juist iets dat je al vanaf groep 1 kunt verweven. Van de kinderen krijgen we positieve reacties of géén reacties. Het hoort er gewoon bij.'

Mooie, open gesprekken
'Enkele ouders vonden het wat spannend. Misschien zijn er onderwerpen waar zij duidelijke ideeën over hebben. Of misschien zijn er onderwerpen waar zij het liever niet over hebben. Daarom hebben we een informatieavond georganiseerd, waar 25 ouders bij aanwezig waren. Wat bespreken jullie met onze kinderen? Dat wilden ouders vooral graag weten. Niels heeft een presentatie gehouden over de ontwikkeling van 0 tot 20 jaar. Zo werd duidelijk dat bij iedere leeftijd andere informatie hoort. De gesprekken waren heel mooi en open. We zorgen dat ouders altijd weten welke stof wordt behandeld. Dat gaat heel goed.’

Een mini-maatschappij
Met 55 nationaliteiten en kinderen met zeer diverse achtergronden is mini-maatschappij Het Palet een reële afspiegeling van de samenleving. Wat hen bindt: ze horen allemaal bij Het Palet. ‘Nieuwe kinderen voelen meteen dat zij erbij horen,’ besluit Eva. ‘We zijn blij met onze eenduidige taal, waar we ook ouders mee hopen te bereiken. Verder streven we naar een wijk die steeds vreedzamer wordt. Daarvoor leggen we contacten met buurtscholen, en halen we de banden met het wijkcentrum aan. Zo hebben we op vrijdagochtend nu een taalcafé voor ouders die nog geen Nederlands spreken. Vreedzaam is tijdloos en toekomstgericht. Voor Het Palet blijft het een bron van groei, binnen én buiten de schoolmuren.’