‘Een instructiemodel én spelend leren? Dat gaat juist hand in hand.’

Van theorie naar praktijk 
Grazia begon haar loopbaan met een academische achtergrond: een master in pedagogische wetenschappen, richting onderwijs- en opleidingskunde. Maar het bleef niet bij theorie. ‘Ik merkte al snel dat ik de praktijk nodig had. Theorie biedt mooie antwoorden, maar in een klas moet je soms meteen handelen.’ Ze haalde haar lesbevoegdheid en stond in alle groepen voor de klas, maar haar hart lag duidelijk bij het jonge kind. ‘Ik ondervond in de praktijk dat teams moesten werken met een instructiemodel dat totaal niet aansluit bij kleuters. Dat riep dan ook veel weerstand op.’ 

Een instructiemodel voor kleuters: ‘dat is echt nodig’ 
Werkt een instructiemodel wel bij kleuters? Die vraagt krijgt Grazia vaak. ‘In de groepen volg je de ontwikkeling van kinderen, maar je bent ook bezig met onderwijs. We willen dat kinderen bepaalde dingen leren. Waarom zinkt een steen wel en een bootje niet? Wat is het verschil tussen warm en koud? Een instructiemodel helpt om dat zo gericht mogelijk te leren. Je zorgt ervoor dat kinderen de nodige verbindingen gaan leggen. Dat is belangrijk, want je wilt voorkomen dat er misconcepties ontstaan. Die zijn zo lastig om te buigen. Maar het blijft wel goed als kinderen eerst op onderzoek uitgaan en het materiaal zelf verkennen. Dat is de grote uitdaging voor leerkrachten: de perfecte balans vinden tussen kinderen laten verkennen en zelf het doel aanbieden. Daar heb je echt kennis voor nodig.’ 

De kracht van verbinden met spelend leren 
Een instructiemodel in de onderbouw betekent niet dat spelen verdwijnt. Integendeel. Grazia: ‘Juist als je weet wat je doel is, kun je het spel daar betekenisvol op inrichten. Zomaar een voorbeeld: je wilt aan de slag met getalsherkenning. Dat kun je voor oudere kleuters heel leuk verwerken in een winkeltje, door de artikelen te koppelen aan een getal. Wat kost een pak appelsap? Op het pak vinden de kinderen dan het getal 3.  Rijke hoeken zijn dus belangrijk: uitnodigende speelplekken in de klas, gevuld met materialen die actief spel, zelfstandigheid en leren stimuleren. Dit vraagt kennis van de leerkracht, en een goede voorbereiding. Maar dan zie je het gebeuren: spel wordt doelgericht, betekenisvol, en kinderen zijn betrokken. Ik geloof niet in werkbladen voor kleuters. Laat ze maar lekker handelend bezig zijn.’ 

Grazia in haar element 
Keer op keer ziet Grazia het enthousiasme van leerkrachten groeien, als zij zich realiseren wat ze allemaal kunnen bereiken met DPL. 'Als ze ontdekken hoe ze doelgerichte en instructie en spelend leren kunnen verbinden. Dat vind ik zo mooi. En dan zie je het gebeuren in de groepen. Soms is één tip al genoeg om verschil te maken. Bijvoorbeeld: werk toe naar één doel. Dat maakt het overzichtelijk voor de leerkracht én voor de kinderen.’ Wie advies van Grazia krijgt weet: het is altijd theoretisch onderbouwd. ‘Maar ik moet net als leerkrachten ook schakelen. Met het GRIMM-model bijvoorbeeld. De fasen ik-wij-jullie-jij geven een nuttig theoretisch kader. Maar in de kleutergroep begin je niet altijd bij de ik-fase. Kleuters zijn nieuwsgierig. Soms laat je ze eerst verkennen, om daarna pas de instructie te geven.’  

Doorgaande lijn 
In de praktijk gaat Grazia vaak met een collega-adviseur naar scholen toe. ‘Soms moeten we eerst goed duidelijk maken dat de groepen 1 en 2 echt iets anders nodig hebben. Dat weet ik nog maar al te goed uit mijn eigen tijd voor de groep.’ Als Grazia de onderbouw begeleidt, is haar collega aan de slag met de midden- en bovenbouw. ’Zo kunnen we ook heel goed de nodige aandacht besteden aan de doorgaande lijn.’ 

Enthousiast geworden door het verhaal van Grazia en benieuwd naar DPL?