Ondergedompeld in coöperatieve werkvormen

Handvatten om kinderen actief en betrokken te maken bij hun eigen leerproces. Dat was vier jaar geleden de wens van de teamleden van De Blieken, een school met als motto ‘we hebben HART voor elkaar’. De directeur van De Blieken zag in de cursus Coöperatieve leerstrategieën een middel om hieraan invulling te geven. Onder begeleiding van Leonie van de Lavoir, innovatie- en organisatieadviseur vanuit de CED-Groep, werd het hele team ondergedompeld in het coöperatieve leren.

Gezamenlijk werken met coöperatieve werkvormen
Het team leerde de belangrijke theoretische visie achter de structuren en kon de werkwijze ervaren. Van daaruit is toegewerkt naar een gezamenlijke manier van handelen. Bianca Veldman, leerkracht en toen nog bezig met de opleiding gedragsspecialist, richtte haar eindonderzoek op dit onderwerp. Bianca: ‘Vanuit mijn opleiding startte ik een focusgroep, waaraan vanuit elke groep 1 leerkracht deelnam. In deze focusgroep lichtte ik theorie toe, maar was er ook ruimte voor uitwisseling van ideeën, het stellen van vragen en het bespreken van uitdagingen. De leden van de focusgroep gingen met de informatie terug de klassen in en inspireerden op hun beurt de duocollega’s.’

Eén lijn
Bianca benadrukt de kracht van klassenbezoeken. Ze voerde veel observaties uit en ondersteunde de teamleden, zodat iedereen op zijn eigen tempo kon ontwikkelen. Na ruim een jaar hard werken werd de blik van Leonie gevraagd om te kijken hoe de status van het coöperatief leren was. Er gebeurden al veel mooie dingen en er werd besloten een verdiepingsslag te slaan. Bianca: ‘In elke groep zie je nu in het lesmodel dezelfde werkvormen terugkomen. Ook is er één lijn in klassenmanagement. Zo gebruikt iedere leerkracht hetzelfde stiltesignaal. Dit zorgt voor duidelijkheid naar de leerlingen. Door de tips van Leonie in de bijeenkomsten hadden we handvatten om goed te borgen.’

Van leuk naar ingeburgerd
Nu, ruim 4 jaar verder, is duidelijk te merken dat de omslag van ‘leuke werkvormen’ naar een ‘way of life’ gemaakt is. Jantine Blok, directeur van De Blieken: ‘Het motto van de school, Hulpvaardig, Aardig, Rustig en Trots, past heel mooi bij coöperatief leren. Niet alleen tijdens de les, maar ook daarbuiten is het Blieken-HART zichtbaar. Zo laten leerlingen zien dat ze met elkaar verantwoordelijk zijn voor hoe hun klas en de school eruitziet en nemen ze ook naar elkaar verantwoordelijkheid. Iedereen draagt zijn steentje bij aan de sfeer op school en spreekt elkaar aan als het even niet zo goed gaat.

Borgen van coöperatief leren
Hoe zorg je er als school voor dat een scholingstraject daadwerkelijk een blijvend succes wordt? Jantine: ‘Het is belangrijk dat je als school en als team weet waar je voor staat. Als teamlid committeer je je aan deze manier van werken. Door de kwaliteitskaarten is duidelijk wat er van de teamleden gevraagd wordt. Het is van belang om je kwaliteitszorgsysteem helder te hebben en te weten welke experts je moet inschakelen. In Leonie hebben wij een expert gevonden die flexibel meedenkt en ons kan ondersteunen op een manier die precies past bij wat ons team nodig heeft’. Bianca vult aan: ‘Tips als “hanteer een structuur van de maand en inspireer elkaar gedurende deze maand rondom deze structuur” zijn heel waardevol om de borging goed in te vullen’.

Toekomstmuziek
De toekomst voor De Blieken ziet Jantine zo: ‘Wij kiezen weloverwogen onze professionalisering, zodat het leidt tot duurzame kwaliteit. In de komende jaren zullen we ons dan ook richten op de borging van de kwaliteit van de uitvoering van zowel coöperatief leren als ons lesmodel. Verder gaan we ons, aansluitend bij de effecten die we nu al zien vanuit coöperatief leren, richten op de ontwikkeling van het zelfregulerend leren en het kennen van je talenten.’