Gedrag verwachten is gedrag terugzien

De reputatie van Ria was haar vooruitgesneld. ‘We hadden goede verhalen gehoord en wisten dat ze veel ervaring heeft in het speciaal onderwijs,’ vertelt Leony. Betere leesresultaten stonden bovenaan het verlanglijstje. Een aantal klassenbezoeken maakte snel duidelijk dat er winst te behalen was op het gebied van klassenmanagement en de zelfstandigheid van de leerlingen. ‘We zagen dat de leerkrachten heel hard aan het werk waren, maar de leerlingen nog niet.’

Onderbouwd in beweging

Alhoewel iedereen enthousiast was over de inspirerende veranderplannen, was het belangrijk om het proces van veranderen de tijd te geven. ‘Er waren bijvoorbeeld zorgen over de eigen autonomie,’ vertelt Maud. ‘Ria raadde ons aan om in de data te duiken: hoe vaak gaan leerlingen uit de klas? Hoe veilig is het eigenlijk op school? De onderbouwing toonde voor het team aan dat er echt iets moest gebeuren.’

Leren op de handen zitten

Na een analyse van de doelgroep introduceerde Ria de aanpak Leren leren in het team. Hulpmiddelen als stoplichten, timers, vragenblokjes en hulprondes dragen allemaal bij aan de zelfstandigheid van de leerlingen. ‘Uitgestelde aandacht is een belangrijk onderwerp,’ vertelt Leony. ‘Wat bleek: de leerlingen kunnen veel langer zelfstandig werken dan gedacht. De uitdaging was voor de leerkrachten om na de instructie te blijven zitten en alleen maar te observeren. Echt op de handen te zitten.’

Angst voor uitdagend gedrag

Uit onderzoek blijkt dat duolezen een goede manier is om aan leesvaardigheden te werken. Eén van de tips van Ria was dan ook: laat de kinderen duolezen. ‘Dat kunnen onze leerlingen niet, dan krijgen ze ruzie over het boek, hoorden we dan,’ vertelt Maud. ‘Er heerste duidelijk angst voor een toename van uitdagend gedrag. Maar niets was minder waar gelukkig. De duidelijke gedragsverwachtingen helpen heel goed. Kinderen hebben veel meer leesplezier nu.’

Waar zit de invloed

Alle lokalen zijn opgeruimd en opnieuw ingericht, met aparte borden voor taal, rekenen, burgerschap en gedrag. Samen met Ria ging het team vervolgens op zoek naar manieren om invloed uit te oefenen op het onderwijs. ‘Dit noemde ze knoppen om aan te draaien,' vertelt Leony. ‘Een fijne manier voor het team om naar het eigen handelen te kijken en manieren te vinden die effectiever zijn in de klas. In alle klassen wordt nu op de nieuwe wijze gewerkt. En het mooie is: alles wat we hebben afgesproken wérkt ook echt.’

Door de leerkuil

Voor Ria zijn de ontwikkelingen binnen de Sterrenkijker heel herkenbaar. ‘Ik zie heel vaak op scholen dat er hard wordt gewerkt, maar dat leerkrachten veel meer kunnen verwachten van hun leerlingen. Als ze dat tij keren, dan is er al zoveel gewonnen. En dat kost tijd. Leren is door de leerkuil gaan. Proberen, vallen, hulp vragen, oefenen en superblij zijn als het uiteindelijk lukt. De Sterrenkijker heeft prachtige resultaten behaald.’